[Ngụy Luận, Võng Luận, Ngụy Biện, Quỷ Biện…]

                                                                   VÕ THẠNH VĂN

Lúc ấy, khoảng 12 năm trước, lúc tôi còn làm việc cho 2 tờ báo Mỹ. Một tờ là báo địa phương, có tên MIJ (Marin Independence Journal). Tờ báo thứ nhì, IBD (International Business Daily). Cả 2 nhà báo đều có tòa soạn tại quận hạt Marin, phía bắc của thành phố San Francisco. Tờ MIJ có chừng 250 nhân viên, với tuổi thọ 135 năm, chạy 2 shifts, sáng và chiều. Số ấn hành khoảng 250 nghìn. MIJ làm việc liên tục như thế không ngừng nghỉ, chỉ đóng cửa 1 ngày duy nhất lúc Đệ Nhị Thế Chiến bùng nổ… Tờ IBD là tờ báo có tầm quốc tế, số ấn hành ít, chừng 15 nghìn, chỉ dành cho các thương gia lớn trong ngành đầu tư. IBD chia nước Mỹ thành 4 vùng, bản doanh nằm tại New York. Tòa soạn vùng Tây bắc HK, chỉ có 2 nhân viên, ông CEO và tôi. Họ tổ chức và điều hành theo phương cách mới, cần ít nhân viên, và chi phí rất thấp… Nội dung tờ báo chuyển đi từ đầu não NY, dàn trang tận bên Ấn Độ, chuyển bản Lay-Out qua lại bằng computor… In ấn nhờ vào hợp đồng với các nhà in của những nhà báo địa phương hoặc của tư nhân sẵn có.

Điều tôi muốn nói là, vào một buổi sáng, chúng tôi gồm một số writers, reporters, photographers đang uống cafe trong phòng lunch. Một phóng viên hỏi tôi, thật ra, họ bắt bẻ và cố tình làm nhục tôi thì đúng hơn. Vì trong câu hỏi, họ đã ngấm ngầm gài sẳn một số câu trả lời. Phóng viên ấy, chẳng hiểu là họ có ác ý với riêng cá nhân tôi, hay kỳ thị với cả dân Việt Nam ta, tôi không biết. Vấn đề họ đặt ra là: “Nghe rằng quốc gia Vietnam các anh có 4 nghìn năm văn hiến. Chúng tôi tin như thế. Nhưng, có điều khó hiểu đối với chúng tôi, là, tại sao người Champa còn để lại biết bao nhiêu đền đài xinh đẹp rãi rác trên mảnh đất VN từ hàng nghìn năm, nay còn sừng sững… Mà tại sao người Việt Nam chẳng có gì để chứng minh nét văn hiến của mình…?”